افرادی که از شوفاژ استفاده میکنند اغلب از دوده زدن رادیاتور به دلیل سیاه شدن دیوارهای مجاور، سقف و پرده های نزدیک به رادیاتور شکایت دارند، البته این مشکل در محل خروج هوا از دریچه های توزیع هوای سیستم تهویه مطبوع با هواساز، بخصوص در گرمایش نیز وجود دارد، مکرراً این سوالات مطرح میشوند که اگرسوخت در دیگ شوفاژ سوزانده شده و دود حاصله هم از دودکش خارج می شود پس چرا رادیاتورها دود میزنند؟ آیا در لوله ها و رادیاتورها دود جریان دارد؟ یا نکند دود ناشی از احتراق همراه هوای خروجی از هواساز به اتاق وارد میشود!
در پاسخ باید گفت خیر! دود در گردش و جریان نیست بلکه این هوای کثیف و آلوده است که با عبور از لابلای پره های رادیاتور و گرم شدن در برخورد با محیط مجاور ( دیوار، سقف، پرده و ... ) اثر سیاهی بر جای میگذارد و در نقاطی که هوا به گرد و خاک آلوده است، اثرات گرد و خاک کاملاً مشاهده می شود، چنانچه هوا صد در صد خالص و عاری از آلودگی باشد مسلماً این سیاهی دیده نخواهد شد.
برای اینکه دلیل این امر بهتر روشن شود باید به یونیزاسیون و مثبت و منفی شدن ذرات هوا در اثر حرارت اشاره نمود، هنگامیکه هوای آلوده به ذرات مختلف ( از قبیل دوده، خاک و غیره ) از لا به لای پره های رادیاتور عبور نموده و گرم میشود، انرژی جنبشی پیدا کرده و نتیجتاً برخورد ذرات و مالش آنها با یک دیگر بیشتر میشود، همچنانکه مالش یک جسم که ربایی روی پارچه موجب باردار شدن جسم و جذب بعضی از ذرات به آن میشود، مالش ذرات هوا به یکدیگر نیز باردار شدن آنها را سبب میگردد، مقداری از این ذرات باردار پس از تمامی با دیوار، پرده و غیره به آنها چسبیده و به تدریج سیاهشان میسازند، این کل ماجراست.
البته باید در نظر داشت که نوع پوشش دیوار یا سقف در میزان ایجاد این سیاهی اثر گذار است، رنگ های پلاستیک به مقدار کمتر و رنگ های روغنی یا اکرولیک بیشتر، سیاهی را به خود جذب خواهند کرد.
حتی در اثر گرمای هوای زیاد رنگ های روغنی تغییر رنگ بیشتری نسبت به رنگ های دیگر در اطراف خود پیدا می کنند که باعث تشدید سیاهی می شود و حتی در صورت استفاده از مواد پاک کننده لایه ی دوده پاک شود باز هم تغییر رنگ آن که به سوختگی رنگ معروف است، در بالای رادیاتور مشخص خواهد بود.
